Ο απόλυτος οδηγός για άγριους δίσκους...
του Heiko Bleher
Copyright © Natasha Khardina
Τα μυστικά των δίσκων αποκαλύπτονται καθώς ο Heiko Bleher ταυτοποιεί τα τρία είδη του αγαπημένου του ψαριού του Αμαζονίου, περιγράφει το φυσικό τους περιβάλλον και αποκαλύπτει πώς να τα ξεχωρίζουμε.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρία αναγνωρισμένα είδη Δίσκων και καταγράφησαν συλλογικά για πρώτη φορά από τους Gery και Bleher το 2004, από τον Bleher το 2006 και πάλι ξανά στο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Ichthyology Volume 12(4) από τους Bleher, Stolting, Salzburger και Meyer το 2007.
Άλλα πιο πρόσφατα επιστημονικά συγγράμματα κατέληξαν επίσης πως υπάρχουν όντως τρία είδη, σύμφωνα με μοριακές έρευνες που έγιναν.
Υπάρχουν τα είδη: α) Symphysodon discus, Heckel, 1840 (Heckel Discus), β) Symphysodon aequifasciatus, Pellegrin, 1904 (Green Discus) και γ) Symphysodon haraldi (Brown or Blue Discus). Την ισχύουσα επιστημονική κατηγοριοποίησή τους μπορεί κανείς να δει online στην ιστοσελίδα της ταξινόμησης των ψαριών του California Academy of Science του William Eschmeyer.
Οποιαδήποτε άλλη ονομασία που μπορεί να βρεθεί σε μερικές “δημοφιλείς” και επιστημονικές μελέτες, σε μερικά online forum και ιστοσελίδες, αφορά σε συνωνυμία ή άκυρο ταξινομητικό όνομα (nomem nudum), που σημαίνει πως πρόκειται για μια “άκυρη” ονομασία η οποία δεν έχει ακόμα δημοσιευτεί με την επαρκή περιγραφή.
Οι κοινές αυτές ονομασίες μπορούν να αμφισβητηθούν, αλλά τις έχουμε διατηρήσει γιατί έχουν εδραιωθεί από τον Harald Schultz (1959) και τον Leonard Schultz (1960), παρόλο που ονομασίες βασισμένες στα χρώματα των ψαριών δεν απεικονίζουν πάντα τα πραγματικά χρώματα των ειδών.
Ο John Randall, ένας από τους πιο διάσημους ιχθυολόγους μου είπε κάποτε: “Πρέπει να του δώσουμε ένα όνομα…” και, όπως έχει καθιερωθεί εδώ και καιρό, πρέπει να συνηθίσουμε στο γεγονός πως οι Καφέ (Brown) και οι Μπλε (Blue) Δίσκοι είναι ένα και το αυτό και ανήκουν στο ίδιο είδος. Βρίσκονται μαζί σε πολλά διαφορετικά χρωματικά δείγματα.
Τα κοινά τους ονόματα θα πρέπει να ξεκινούν με κεφαλαία γράμματα – μια μορφή που υιοθετήθηκε στην Αυστραλία – και έχω την άποψη πως θα πρέπει να γίνει το ίδιο και στην Ευρώπη.
Πώς αναγνωρίζουμε τα τρία είδη
Symphysodon aequifasciatus
Οι Πράσινοι Δίσκοι (Green Discus) πρέπει να έχουν 9 κάθετες μαύρες γραμμές και όλες οι γραμμές να έχουν την ίδια περίπου ένταση. Πρέπει να έχουν κηλίδες, εντυπωσιακές σκούρες καφέ προς σκούρες κόκκινες οι οποίες μπορεί να εκτείνονται εν μέρει έως και σε όλο τους το σώμα – κυρίως στα κυρίαρχα ζώα (alpha animals) – και μπορεί να συνθέτουν ένα διακοπτόμενο ή συνεχόμενο μοτίβο από γραμμές.
Οι Πράσινοι Δίσκοι (Green Discus) πρέπει να έχουν 9 κάθετες μαύρες γραμμές και όλες οι γραμμές να έχουν την ίδια περίπου ένταση. Πρέπει να έχουν κηλίδες, εντυπωσιακές σκούρες καφέ προς σκούρες κόκκινες οι οποίες μπορεί να εκτείνονται εν μέρει έως και σε όλο τους το σώμα – κυρίως στα κυρίαρχα ζώα (alpha animals) – και μπορεί να συνθέτουν ένα διακοπτόμενο ή συνεχόμενο μοτίβο από γραμμές.
Αν καμία κηλίδα δεν είναι ορατή στο σώμα τους, τότε είναι, χωρίς εξαίρεση, στην περιοχή των κοιλιακών πτερυγίων των ενήλικων δίσκων σε μια πράσινη ή μπλε περιοχή χρώματος. Ακόμα και αν σε μερικούς πληθυσμούς οι κηλίδες δεν είναι εμφανά ορατές, είναι πάντα παρούσες με τη μορφή γραμμών μέσα στο βασικό τους χρώμα. Κανένα άλλο είδος δεν παρουσιάζει αυτό το μοτίβο. Μερικές φορές έχουν ρίγες στο μέτωπο.
Ο ενήλικος Πράσινος Δίσκος έχει μέγεθος 9-10cm και πολύ σπάνια θα φτάσει τα 14cm στη φύση. Τον συναντάμε σε μαύρα νερά (black waters) τα οποία σπάνια αναμιγνύονται, όπου η τιμή του pH είναι πάντα κάτω από 6 και κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 5.2-5.4.
Symphysodon discus
Οι πραγματικοί Heckel Δίσκοι πρέπει να έχουν 9 μαύρες κάθετες γραμμές. Είναι συνήθως σκούρες ή μαύρες, μερικές φορές γκρι ή σε αναιρετικό χρώμα, αλλά μόνο οι 3 πρέπει να είναι έντονες και διακριτές.
Αυτές είναι η πρώτη, η πέμπτη και η ένατη στην ουριαία περιοχή – η πέμπτη είναι συνήθως πάντα η πιο φαρδιά, η πιο διακριτή και η πιο έντονη.
Επιπλέον, οι Symphysodon discus πρέπει να έχουν συνήθως οριζόντιες ρίγες, σπάνια σε ευθεία, κυρίως σε ολόκληρο το σώμα τους. Ο αριθμός των ριγών είναι συνήθως από 13 έως 21, με μέσο όρο 18, και έχουν πάχος 1-3mm.
Ο Heckel είναι κατά μέσο όρο ο μικρότερος από τα τρία είδη δίσκων. Το μέγεθος των ενήλικων ψαριών είναι περίπου 9cm και σπάνια ξεπερνά τα 12cm στη φύση. Βρίσκονται μόνο σε πολύ όξινα μαύρα νερά (black waters) όπου η τιμή του pH είναι κάτω από 5.1 – τις περισσότερες φορές 3.8-4.8.
Symphysodon haraldi
Οι Καφέ (Brown) ή Μπλε (Blue) Δίσκοι μπορούν να έχουν από 8 έως 16 κάθετες γραμμές. Αυτό το χαρακτηριστικό δεν έχει ποτέ καταγραφεί σε κανένα από τα άλλα δύο είδη και στους Symphysodon haraldi οι γραμμές μπορεί να είναι μαύρες, γκρι, καφέ ή σε αναιρετικό χρώμα. Μερικοί πληθυσμοί δεν εμφανίζουν καμία κάθετη γραμμή απολύτως.
Το χρώμα τους διαφέρει ανά πληθυσμό και μπορεί να είναι από καθαρό καφέ, κατακίτρινο, πορτοκαλί, ροζ, κοκκινίζον ή κόκκινο, έως και μπλε ή μαύρο και συνήθως δεν έχουν απολύτως κανένα χρωματικό μοτίβο – μπορεί να μην έχουν ούτε μια παράλληλη ρίγα ή το σώμα τους να είναι γεμάτο ρίγες.
Αυτές οι ρίγες μπορεί να κυριαρχούν στο σώμα τους σε χρώμα έντονο μπλε (royal blue), καθώς στα περισσότερα κυρίαρχα ζώα (alpha animals), λαμπερά σχέδια από κομμάτια ριγών ή πολύ λεπτές ρίγες με σχέδιο snakeskin ακολουθούν ένα καρό μοτίβο.
Παρόλα αυτά, κανένας δίσκος Symphysodon haraldi δεν έχει ρίγες χρώματος που να ταιριάζει με τα άλλα δύο είδη – και ακόμα κι αν είχε θα επρόκειτο τυχαία για φυσικό υβρίδιο.
Το μέσο μέγεθός του στη φύση κυμαίνεται από 10-20cm. Μεγαλύτερα μεγέθη συναντάμε σπάνια αλλά ο Symphysodon haraldi μεγαλώνει σε μέγεθος περισσότερο από τα άλλα δύο είδη Symphysodon discus και Symphysodon aequifasciatus.
Συναντάται μόνο σε καθαρά νερά (clear water), μερικές φορές και σε ανάμεικτα με άσπρα νερά (white water) με την τιμή του pH να κυμαίνεται από 6.0-7.8, συνθήκες που το καθιστούν το πιο εύκολο είδος να αναπαραχθεί.
Που είναι κατανεμημένοι;
Οι Heckel, όπως προαναφέρθηκε, μπορούν να βρεθούν μόνο σε πολύ όξινα μαύρα νερά και συγκεκριμένα στον Rio Nhamunda. Αυτός βρίσκεται στην ανατολικότερη περιοχή της Αμαζονίας, ενώ άλλες αναφορές που τους τοποθετούν στον Rio Trombetas είναι πολύ αμφίβολες.
Δεν μπόρεσα ποτέ να τους βρω εκεί και τα δείγματα στο Museu de Zoologia Universidade του Sao Paulo δεν είναι Symphysodon discus παρόλο που είναι καταχωρημένα με αυτό το όνομα.
Μπορούν επίσης να βρεθούν στα συστήματα των ποταμών Rio Jatapu, Rio Urubu και Rio Negro (οι οποίοι δεν είναι πλέον παραπόταμοι του Αμαζονίου), στον Rio Abacaxis και τον παραπόταμό του και στον Rio Marimari ο οποίος είναι μια εύπορη περιοχή του Parana Uraria στη νότια περιοχή του Αμαζονίου.
Οι πληθυσμοί των Πράσινων Δίσκων περιορίζονται στη δυτική περιοχή του Αμαζονίου. Βρίσκονται στους νότιους παραπόταμους του Rio Solimoes, από τον Rio Urucu (περιοχή Coari) και δυτικά σε σχεδόν όλους τους παραπόταμους και λίμνες, έως τον Rio Jantiatuba, συμπεριλαμβανομένου του Tefe όπου ο πρώτος δίσκος βρέθηκε εκεί το 1865.
Στους βόρειους παραπόταμους βρίσκονται μόνο στον Mamiraua, τη δεξιά περιοχή του συστήματος του ποταμού Japura στην Tonantins και στους δεξιά παραπόταμους και λίμνες της χαμηλής περιοχής του Putumayo. Το είδος αυτό περιορίζεται πάντα σε μαύρα νερά τα οποία αναμιγνύονται μόνο στην περίοδο των βροχών.
Οι Πράσινοι Δίσκοι μπορούν να βρεθούν και στον Rio Nanay, αλλά δεν είναι η φυσική τους τοποθεσία. Πριν από περίπου 30 χρόνια, ένα πλοίο που μετέφερε ένα φορτίο από 3000 Δίσκους από τον ποταμό Jutai προς το Iquitos βυθίστηκε, με αποτέλεσμα οι δίσκοι αυτοί να εγκατασταθούν εκεί. Οι παράμετροι του νερού εκεί είναι σχεδόν οι ίδιες με αυτές από το φυσικό τους περιβάλλον.
Οι Καφέ και Μπλε Δίσκοι έχουν την μεγαλύτερη κατανομή από τα τρία είδη. Βρίσκονται σχεδόν σε όλη τη μέση και κάτω λεκάνη του Αμαζονίου, από το πιο ανατολικό άκρο της Κολομβίας μέχρι το δυτικότερο τμήμα του νησιού Marajo.
Ωστόσο, περιορίζονται σε περιοχές με καθαρά νερά (clear water) και πολύ σπάνια θα τους βρούμε σε λευκά (white water) ή μαύρα νερά (black water), παρά μόνο όταν αναμιγνύονται από τις ξαφνικές βροχοπτώσεις. Κανένας Δίσκος δεν βρίσκεται στον ίδιο τον Αμαζόνιο ποταμό, στον Madeira, στον Purus, στον Javari, στον Rio Branco ή στον Japura ποταμό.
Ο ανατολικότερος ποταμός τους είναι στο οικοσύστημα του ποταμού Tocantins. Πρόκειται για την τελευταία μεγαλύτερη εύπορη περιοχή του κάτω Αμαζονίου. Εκεί το 1984 χτίστηκε ένα μεγάλο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο. Από τότε δεν ξαναβρέθηκε κανένας δίσκος σε αυτά τα μέρη.
Η δυτικότερη περιοχή τους είναι το Rio Ica. Βρίσκονται επίσης σε μικρότερα συστήματα ποταμών όπως αυτό του Calderon που προέρχεται από την Κολομβία και το Rio Preto του Belem.
Πώς είναι το φυσικό τους περιβάλλον;
Και τα τρία είδη Δίσκων μπορούν εύκολα να διαχωριστούν από τις παραμέτρους του νερού στο οποίο ζουν και γι’ αυτό το λόγο προτείνω να μη τους τοποθετείτε μαζί στα ενυδρεία.
Το φυσικό περιβάλλον του Δίσκου Heckel (Symphysodon Discus) αποτελείται πάντα από μαύρα νερά (σαν σκούρο τσάι), με ορατότητα έως 1m και σπάνια μεγαλύτερη. Το pH δεν είναι ποτέ πάνω από 5.0, με μέσο όρο 4.5. Η αγωγιμότητα του νερού από 6-12μS/cm, με το μέσο όρο να είναι πάντα σχεδόν κάτω από 10μS/cm. Ζουν μόνο σε πολύ όξινα νερά και η περιεκτικότητα του νερού σε οξυγόνο είναι συχνά μόνο 2.8mg/l.
Οι Heckel δραστηριοποιούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας σχηματίζοντας κοπάδια από 30-200 ψάρια ή και περισσότερα, βρίσκονται σε βαθιά νερά κατά μήκος των ποταμών ή σε απότομες άκρες των λιμνών, συνήθως σε βάθη από 1.5-4m και μεταξύ θάμνων acara-acu (Licania spp.) – ένα φυτό που βρίσκεται σε αφθονία στη λεκάνη του Αμαζονίου και που αναπτύσσεται μερικώς κάτω από το νερό.
Μεταξύ τους υπάρχουν πεσμένοι κορμοί δέντρων και κλαδιά, και πάντα υπάρχει λεπτή άσπρη άμμος.
Όταν τα νερά ανεβαίνουν, το φυσικό περιβάλλον των δίσκων είναι το igapos – τα πλημμυρισμένα τροπικά δάση – και τρέφονται και αναπαράγονται ενώ κρύβονται, γεγονός που τους καθιστά καλά προστατευμένους από τους περισσότερους θηρευτές.
Οι περιοχές που ξεκουράζονται την ημέρα είναι πάντα σκιερές και σπανίως κολυμπούν σε ανοιχτά νερά κάτω από το έντονο φως του ήλιου. Συνήθως δεν ζουν κοντά σε υποβρύχια βλάστηση μια και αυτή δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε τέτοιο βάθος τόσο σκούρων νερών. Μερικές φορές μπορούν να βρεθούν να επιπλέουν από πάνω τους φυτά της οικογένειας Utricularia όπως επίσης και της Salvinia ή Eichhornia. Ξύλα driftwood βρίσκουμε πάντα στις περιοχές τους.
Ο Πράσινος Δίσκος ζει σε λιγότερο μαύρα νερά με ορατότητα από 1-2m, pH από 4.8-5.8 αλλά ποτέ πάνω από 6 με μέσο όρο 5.2, αγωγιμότητα από 8-15μS/cm και σπάνια χαμηλότερη ή υψηλότερη, παρόλο που ο μέσος όρος είναι πάντα κάτω από 10μS/cm. Η περιεκτικότητα του νερού σε οξυγόνο είναι συνήθως μόλις πάνω από 2.0mg/l.
Δραστηριοποιούνται κατά τη διάρκεια της μέρας σε ομάδες των 400-800 ή και περισσότερων ψαριών, βρίσκονται σε βαθιά νερά κατά μήκος των ακρών των κόλπων και των λιμνών όπου υπάρχουν απότομα κοψίματα και συνήθως σε βάθη από 2-4m, μεταξύ πεσμένων κουφαριών δέντρων.
Οι Πράσινοι Δίσκοι μπορούν να βρεθούν ανάμεσα σε θάμνους acara-acu, ιδιαίτερα κατά την περίοδο που τα νερά ανεβαίνουν από το Σεπτέμβρη-Οκτώβρη έως το Φεβρουάριο. Όπως και τα άλλα είδη κατά τη διάρκεια των ανεβασμένων νερών απλώνονται στα πλημμυρισμένα τροπικά δάση για να αναπαραχθούν και να μεγαλώσουν τα μικρά τους, προστατευμένα από τους εισβολείς θηρευτές και με περίσσεια τροφή διαθέσιμη.
Δεν υπάρχει υποβρύχια βλάστηση στην περιοχή που ζουν, καθώς αυτή δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε τέτοιο βάθος τόσο σκούρων νερών. Μερικές φορές πλέουν από πάνω τους φυτά όπως Pistia stratiotes, της οικογένειας Salvinia και Azolla αλλά σπανίως της οικογένειας Eichhornia. Ζουν και αυτοί σε περιοχές όπου ο πυθμένας έχει λεπτή άμμο, συνήθως μπεζ χρώματος και υπάρχουν πάντα ξύλα driftwood και φύλλα στην περιοχή τους.
Οι Καφέ και Μπλε Δίσκοι ζουν σε περιοχές με καθαρά νερά, τα οποία αναμιγνύονται στην αρχή της περιόδου των βροχών με άσπρα νερά, αλλά σπάνια θα τους συναντήσουμε σε μαύρα νερά.
Η ορατότητα στο νερό κυμαίνεται από 2-5m, η τιμή του pH στις περιοχές που ζουν είναι συνήθως πάνω από 6, συχνά και πάνω από 7, με την περιεκτικότητα του νερού σε οξυγόνο να είναι περίπου 4.1mg/l και την αγωγιμότητα του νερού να είναι φυσιολογικά πάνω από 25μS/cm και μερικές φορές να φτάνει τα 70μS/cm.
Όπως και τα άλλα δύο είδη δίσκων, βρίσκονται και αυτά κατά τη διάρκεια της ημέρας σε βάθος 1.5-2.5m κοντά σε ποτάμια ή στις άκρες ποταμών σε ομάδες που φτάνουν και τα 1.000 ψάρια.
Μερική υποβρύχια βλάστηση μπορεί να βρεθεί στις περιοχές που ζουν και τους βρήκα να κολυμπούν κάτω από μεγάλα φύλλα φυτών της οικογένειας Nymphaea, ή κοντά σε μεγάλα φυτά της οικογένειας Echinodorus που μεγάλωναν μερικώς κάτω από το νερό κοντά στις άκρες, αλλά συχνά με επιπλέοντα φυτά όπως Pistia stratiotes, Eichhornia spp., Salvinia, Azolla spp. ή ακόμα και κάτω από επιπλέοντα φυτά της οικογένειας Utricularia.
Πάντα ζουν κάτω από πεσμένους κορμούς δέντρων και κλαδιά, μερικές φορές μεταξύ θάμνων acara-acu και camu-camu (Myrciaria dubia), οι οποιίοι επίσης ζουν μερικώς κάτω από την επιφάνεια του νερού.
Μερικά κοινά στοιχεία των βιότοπων των δίσκων
Κανένα είδος δε ζει σε νερά με μεγάλη ροή. Και τα τρία είδη βρίσκονται σε ήρεμα νερά, σε κόλπους και κυρίως σε λίμνες, τα οποία αριθμούν πάνω από 100.000 στην Αμαζονία!
Αν δείτε να αναφέρονται ως φυσικό περιβάλλον οποιουδήποτε είδους τα ποτάμια, εννοούνται κόλποι ή τις περισσότερες φορές λίμνες που σχηματίζονται σε αυτά, όπου τα νερά είναι ήρεμα. Δεν πρόκειται ποτέ να βρείτε Δίσκους σε καταρράκτες ή κοντά σε αυτούς, αφού οι Δίσκοι δεν προτιμούν τέτοια γεολογική μορφολογία αλλά ούτε και σε ορμητικά νερά.
Το φυσικό περιβάλλον τους δεν αποτελείται από πέτρες και οι Δίσκοι δεν ζουν ποτέ σε άσπρα νερά.
Copyright © Heiko Bleher
O Heiko Bleher εξηγεί πώς διαφοροποιούνται τα τρία είδη Δίσκων και προσδιορίζει τις φυσικές διατροφικές τους ανάγκες.
Αν και οι ακριβείς κατανομές από τα τρία είδη Δίσκων και τις παραλλαγές τους αναφέρθηκαν προηγουμένως, υπάρχουν διαφοροποιήσεις ακόμα και μέσα σε κάθε ένα από τα τρία είδη.
Το είδος Symphysodon discus (Heckel Discus), είναι το μοναδικό είδος που βρήκα να υβριδίζει επανειλημμένα στη φύση. Αυτό συμβαίνει σε τουλάχιστον τρεις περιοχές: η μία είναι κοντά στις εκβολές του ποταμού Rio Nhamunda όπου το πολύ όξινο και εξαιρετικά μαλακό νερό του ποταμού εισέρχεται στον σχεδόν ουδέτερο Lago Nhamunda. Αυτό είναι επίσης και το φυσικό περιβάλλον σε διαφορετικές ποικιλίες Καφέ και Μπλε Δίσκων (Symphysodon Haraldi).
Αυτά τα δύο είδη πιθανόν συναντούνται και μερικά διασταυρώνονται μεταξύ τους κατά τις περιόδους των μεγάλων πλημμύρων στο σημείο της ένωσης των νερών των ποταμών.
Επίσης, βρήκα μια επικαλυπτόμενη περιοχή οικοσυστημάτων στον ποταμό Jatapu, εκεί όπου εισέρχεται στον ποταμό Uatuma. Οι Symphysodon discus ζουν στην παραπάνω περιοχή και οι Symphysodon haraldi έρχονται στη συνέχεια.
Υπάρχει επίσης η περιοχή του Rio Marimari του Abacaxis όπου, κατά τις περιόδους μεγάλων πλημμύρων, οι Δίσκοι Heckel πιθανώς μπορούν να συναντηθούν με τους Symphysodon haraldi (ποικιλίες Καφέ ή Μπλε), στα σημεία όπου ο ποταμός συνδέεται με το σύστημα του ποταμού Canuma.
Φυσικά υβρίδια έχουμε μόνο κατά την περίοδο εξαιρετικά μεγάλων πλημμύρων και τέτοια υβρίδια μάλλον ζευγαρώνουν μόνο μια ή δύο φορές. Τα υβρίδια αυτά είναι σχεδόν πάντα στείρα.
Μέχρι σήμερα δεν έχουν καταγραφεί υβρίδια Πράσινων Δίσκων (Symphysodon aequifasciatus). Παρόλα αυτά ο William Crampton δημοσίευσε το 2008 μερικά ευρήματα από Μπλε και Πράσινους Δίσκους οι οποίοι ζουν σε μέρη της λίμνης Amana πρακτικά μαζί. Έχουν συλλεχθεί σε πάρα πολύ κοντινά σημεία, αλλά δεν διαπιστώθηκε ποτέ υβριδισμός.
Στο παρελθόν έχω συλλέξει μόνο Μπλε Δίσκους από αυτή τη λίμνη.
Στις πιο δυτικές περιοχές που ζουν οι Πράσινοι Δίσκοι, βρήκα κάποια δείγματα σε λίμνες της περιοχής του κάτω Jurua, όπου φέρουν ομοιότητες με τους Μπλε Δίσκους.
Οι Symphysodon haraldi, οι Καφέ και Μπλε Δίσκοι, υβριδίζουν περιστασιακά στη φύση, κατά την περίοδο των μεγάλων πλημμύρων όπου αλληλοκαλύπτονται οι προαναφερθείσες περιοχές τους. Παρόλα αυτά, μια φυσική διασταύρωση μεταξύ των Symphysodon haraldi και Symphysodon aequifasciatus δεν ήταν γνωστή έως σήμερα – παρόλο που υπάρχει, εκτός από την ανακάλυψη του Crampton για αλληλοκάλυψη των περιοχών τους με τους Symphysodon haraldi, ένα σχεδόν κοινό σημείο συγκέντρωσης των Μπλε και των Πράσινων Δίσκων.
Αυτό είναι γνωστό από τον Rio Grande Coari και τον Rio Urucu όπου τα δύο αυτά είδη χωρίζονται μόνο από τη μεγάλη λίμνη Lago do Coari. Οι Πράσινοι Δίσκοι βρίσκονται μόνο στην περιοχή του Urucu και οι Μπλε στην περιοχή του Rio Grande Coari. Παρόλα αυτά όμως δεν έχει βρεθεί υβρίδιο έως σήμερα.
Τί ψάρια ζουν με τους δίσκους;
Πάντα πρόσεχα τα είδη και γένη των ψαριών που έπιανα όταν συνέλεγα Δίσκους. Προσπαθούσα επίσης να δω μακριά κάτω από το νερό και να βρω τους πραγματικούς συντρόφους των Δίσκων, οι οποίοι είναι φιλικοί επισκέπτες ή και εχθροί τους.
Τα γένη και είδη τα οποία ζουν πιο συχνά μαζί τους είναι Pterophyllum scalare και Pterophyllum leopoldi, Geophagus spp. (όπως στην παραπάνω φωτογραφία) και Acarichthys heckelii, Satanoperca spp. και Biotodoma spp.
Τα Heros spp. ήταν σχεδόν κάθε φορά στην απόχη μου, στη συνέχεια ήταν τα Hypselecara spp. και με τους Heckel Δίσκους υπήρχαν τις περισσότερες φορές Hoplarchus psittacus και Uaru amphiacanthoides. Τα Mesonauta spp. βρίσκονταν σχεδόν συνέχεια πάνω από τους Δίσκους και ακολουθούσαν τα Chaetobranchus και τα Chaetobranchopsis spp.
Από τους πιο συχνούς φιλήσυχους επισκέπτες – σε κοπάδια ή μεμονωμένα που πολλές φορές μετακινούνταν μαζί με το κοπάδι των Δίσκων – ήταν τα ψάρια της οικογένειας Crenicichla. Αυτά ήταν συνήθως τα μεγαλύτερα ψάρια της οικογένειας που συγκροτούσαν μικρές ομάδες, όπως τα Crenicichla marmorata, Crenicichla albopunctata, Crenicichla geayi, Crenicichla johanna, Crenicichla reticulata και Crenicichla saxatilis.
Στη συνέχεια, έρχονται τα ψάρια της οικογένειας των Leporinus και κυρίως Leporinus fasciatus, Leporinus affinis, Leporinus agassizii, Leporinus arcus και Leporinus friderici, και Laemolyta proxima, Laemolyta taeniata και Laemolyta petiti.
Οι κολυμβητές των άνω περιοχών που κολυμπούν πάνω από τους Δίσκους και επισκέπτονται το φυσικό περιβάλλον τους σε κοπάδια είναι οι: Boulengerella spp. (παραπάνω φωτογραφία), Chalceus spp., Triportheus spp., Bryconops spp. και Hemiodus spp., αλλά σπανιότερα Gasteropelecus και Carnegiella ή Thoracocharax spp.
Στη συνέχεια είναι και οι συχνοί επισκέπτες που κολυμπούν κάτω από τους Δίσκους, όπως τα φιλικά σαλάχια γλυκού νερού Potamotrygon spp. και Paratrygon aierba.
Υπάρχουν επίσης και φιλικά γατόψαρα όπως Hypostomus spp. – αν και ποτέ να μην έχετε αυτά τα ψάρια μαζί με Δίσκους στα ενυδρεία – Pimelodus spp. όπως Pimelodus blochii και Pimelodus ornatus, Liposarchus spp., Pterygoplichthys spp., Squaliforma spp., Rineloricaria spp., και Spatyloricaria spp.
Σε μερικά οικοσυστήματα βρίσκονται και Leporacanthicus, Pseudacanthicus, Pseudancistrus και Panaque spp., αλλά σπανιότατα θα δει κανείς μικρές λορικαριίδες όπως Peckoltia and Hypancistrus spp.
Τα μικρά ψάρια σπάνια ζουν μαζί με τους Δίσκους καθώς τα νερά είναι πολύ βαθιά γι’ αυτά, γι’ αυτό και στο φυσικό περιβάλλον των Δίσκων συχνάζουν μεγαλύτεροι θηρευτές. Αυτοί είναι κυρίως Pristobrycon spp., Pygocentrus spp., και Serrasalmus spp., και συνήθως προσπαθούν να δαγκώσουν το κυρίαρχο ζώο στο κοπάδι, καθώς τα υπόλοιπα ψάρια από το κοπάδι σκορπούν για να βρουν καταφύγιο.
Το Acestrorhynchus spp., με τα κοφτερά σαν βελόνες δόντια του, προσπαθεί κι αυτό να δαγκώσει, ιδιαίτερα το κάτω τμήμα της ουράς των Δίσκων και το Catoprion προσπαθεί να φάει τα πτερύγια που προεξέχουν κάτω από το σώμα των Δίσκων. Γι’ αυτό το λόγο κάποια από τα πτερύγια μεγαλώνουν προς τα πίσω στο κυρίαρχο ζώα και αυτή είναι η αιτία που πολλές φορές οι άγριοι Δίσκοι είναι χτυπημένοι…
Τί τρώνε οι Δίσκοι;
Έχω εξετάσει εκατοντάδες δείγματα στα τόσα χρόνια συλλογής Δίσκων, και η έρευνα του στομάχου και των εντέρων των άγριων Δίσκων καταδεικνύει με σειρά προτεραιότητας τα παρακάτω: οργανικά ιζήματα (detritus), στη συνέχεια υλικά από φυτά (λουλούδια, φρούτα, σπόρους, φύλλα), φύκη και μικροφύκη, υδρόβια ασπόνδυλα και επίγεια και δενδρόβια αρθρόποδα.
Ο Αμαζόνιος έχει προσαρμόσει τα ψάρια στη φύση κατά τη διάρκεια χιλιετιών εξέλιξης. Τα φυτά των τροπικών δασών έχουν λίγο νερό και δεν ευημερούν κατά την εποχή της ξηρασίας, έτσι δεν μπορούν να σπαταλήσουν ενέργεια. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα περισσότερα ψάρια του γλυκού νερού.
Κατά την περίοδο ξηρασίας, καθώς η στάθμη του νερού έχει πέσει πολύ και δύσκολα βρίσκει κανείς τροφή – εκτός από τους θηρευτές – πολλά ψάρια λιμοκτονούν ή τρέφονται με το ελάχιστο δυνατό που μπορεί να βρεθεί, συνήθως οργανικά ιζήματα (detritus).
Οι Δίσκοι και πολλά άλλα ψάρια τρώνε συνήθως ό,τι μπορούν να βρουν, αλλά πρέπει να είναι συνέχεια σε επαγρύπνηση για σαρκοφάγους θηρευτές.
Κατά την περίοδο των 6-9 μηνών των πλημμυρών, σχεδόν όλα τα δέντρα και οι θάμνοι ανθίζουν και βγάζουν καρπούς και σπόρους – που είναι η κύρια διατροφή του περίπου 75% όλων των ψαριών του Αμαζονίου.
Τα ενήλικα ψάρια και τα μωρά που θα ενηλικιωθούν την περίοδο αυτή, μπορούν τότε να γεμίσουν το στομάχι τους.
Οι σαρκοβόροι θηρευτές λιμοκτονούν τότε, καθώς δεν μπορούν να βρουν τα θηράματά τους σε τόσο μεγάλες μάζες νερού.
Πόση διατροφή;
Βρήκα τα παρακάτω ποσοστά διατροφής σε κάθε ένα από τα τρία είδη Δίσκων:
- Symphysodon discus
κατά την περίοδο που η στάθμη των νερών είναι χαμηλή: 55% οργανικά ιζήματα, 15% υλικά από φυτά, 12% φύκη και μικροφύκη, 10% υδρόβια ασπόνδυλα, 8% επίγεια και δενδρόβια αρθρόποδα.
κατά την περίοδο που η στάθμη των νερών είναι υψηλή: 28% οργανικά ιζήματα,; 52% υλικά από φυτά; 5% φύκη και μικροφύκη, 3% υδρόβια ασπόνδυλα, 12% επίγεια και δενδρόβια αρθρόποδα. - Symphysodon aequifasciatus
κατά την περίοδο που η στάθμη των νερών είναι χαμηλή: 52% οργανικά ιζήματα, 18% υλικά από φυτά, 15% φύκη και μικροφύκη, 13% υδρόβια ασπόνδυλα, 2% επίγεια και δενδρόβια αρθρόποδα.
κατά την περίοδο που η στάθμη των νερών είναι υψηλή: 8% οργανικά ιζήματα, 62% υλικά από φυτά, 8% φύκη και μικροφύκη, 5% υδρόβια ασπόνδυλα, 17% επίγεια και δενδρόβια αρθρόποδα. - Symphysodon haraldi
κατά την περίοδο που η στάθμη των νερών είναι χαμηλή: 39% οργανικά ιζήματα, 9% υλικά από φυτά, 25% φύκη και μικροφύκη, 22% υδρόβια ασπόνδυλα, 5% επίγεια και δενδρόβια αρθρόποδα.
κατά την περίοδο που η στάθμη των νερών είναι υψηλή: 6% οργανικά ιζήματα, 44% υλικά από φυτά, 12% φύκη και μικροφύκη, 16% υδρόβια ασπόνδυλα, 22% επίγεια και δενδρόβια αρθρόποδα.
Εντελώς διαφορετικοί κόσμοι
Αν δείτε καλύτερα το φυσικό περιβάλλον του κάθε είδους Δίσκων, τις χημικές παραμέτρους του νερού και τη διατροφή τους, όπως αναφέρθηκαν νωρίτερα, θα καταλάβετε γιατί προτείνω να κρατούνται τα τρία είδη ξεχωριστά στα ενυδρεία.
Οπωσδήποτε, ποτέ μη βάζετε στο ίδιο ενυδρείο δίσκους εκτροφής με άγριους δίσκους, καθώς μιλάμε για ψάρια που δεν ταιριάζουν καθόλου μεταξύ τους και που προέρχονται από τελείως διαφορετικούς κόσμους.
Οι μεν άγριοι γνωρίζουν μόνο τη φύση και έχουν παράσιτα τα οποία μπορούν να ανεχτούν και να μην τους βλάψουν, οι δε εκτροφής γνωρίζουν μόνο μικρά ενυδρεία, έχουν διαφορετικές διατροφικές συνήθειες και έχουν παράσιτα τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με αυτά της φύσης. Δεν πρέπει ποτέ να αναμιγνύονται.
Βιότοπος Symphysodon discus
Μη βάλετε λιγότερα από 5 ή 6 ψάρια και υπολογίστε τουλάχιστον 40 λίτρα νερού για κάθε ενήλικο ψάρι. Χρησιμοποιείστε λευκή άμμο και αν είναι δυνατόν λεπτόκοκκη σαν πούδρα. Χρησιμοποιείστε καλά μουλιασμένα (τοποθετήστε τα στο νερό για μερικές εβδομάδες) κομμάτια ξύλων driftwood και αν δε βρείτε μεγάλα κομμάτια ξύλων, προσθέστε επιπλέοντα φυτά σαν και αυτά που βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον και αν θέλετε να τοποθετήσετε υδρόβια φυτά, βάλτε μερικά στο πίσω μέρος του ενυδρείου, όπως Echinodorus bleherae, ή μεγάλα Cyperus helferi.
Αυτά τα ψάρια χρειάζονται σκιερά μέρη, γι’ αυτό ποτέ μην τοποθετείτε το ενυδρείο σε μέρη που κυκλοφορεί συνέχεια κόσμος ή δίπλα σε πόρτες ή σε μέρη που να πέφτει το φως του ήλιου κατευθείαν στο ενυδρείο. Παρόλα αυτά αν μερικές ακτίνες φυσικού φωτός πέσουν στο ενυδρείο περιστασιακά, τότε θα δείτε υπέροχα χρώματα στα ψάρια σας, που μόνο το φυσικό φως μπορεί να αναδείξει.
Για συγκάτοικους προτείνω τουλάχιστον 3 Geophagus spp. ή Satanoperca spp. και 4-5 Pterophyllum leopoldi ή Pterophyllum scalare (ή όπως αλλιώς λέγονται Rio-Negro Altum). Επίσης, δοκιμάστε 3 Uaru amphiacanthoides και έως 5 Uaru amphiacanthoides. Θα καλύψουν την πάνω περιοχή του ενυδρείου δίνοντας πολύ όμορφο αποτέλεσμα.
Αξίζει να προσθέσετε επίσης και Heros, Hypselecara και Biotodoma wavrini.
Αν θέλετε να βάλετε κάποια γατόψαρα, διαλέξτε μερικά από αυτά που προαναφέρθηκαν, αλλά με προσοχή ώστε να μην ιχθυοφορτώσετε πολύ το ενυδρείο.
Ένα δυνατό φίλτρο με τύρφη είναι απαραίτητο, αλλά βεβαιωθείτε πως η ροή του δεν είναι μεγάλη. Επίσης, προτείνω κρεμαστό φωτιστικό με λάμπες ατμών υδραργύρου (Hydrargyrum Quartz Iodide – HQI lamps).
Βιότοπος Symphysodon aequifasciatus
Μη βάλετε λιγότερα από 5 ή 6 ψάρια και υπολογίστε τουλάχιστον 40 λίτρα νερού για κάθε ενήλικο ψάρι. Χρησιμοποιείστε λευκή ή μπεζ άμμο και καλά μουλιασμένα ξύλα driftwood. Αν δε μπορείτε να βρείτε μεγάλα κομμάτια driftwood προσθέστε επιπλέοντα φυτά όπως Pistia stratiotes ή Eichhornia spp. Φυτά της οικογένειας Utricularia είναι πάντα όμορφα και δοκιμάστε να βάλετε κάποια Echinodorus ή/και Cyperus spp. στο πίσω μέρος του ενυδρείου.
Βεβαιωθείτε πως τα ψάρια μπορούν να βρουν σκιερά μέρη και τοποθετήστε το ενυδρείο σε θέση όπως και στους Heckel Δίσκους.
Για συγκάτοικους προτείνω τουλάχιστον 3 Geophagus spp., Satanoperca spp. ή Biotodoma spp. και 4 ή 5 μεγάλα Pterophyllum scalare (ή όπως αλλιώς λέγονται στο εμπόριο Peru-Altum).
Εγώ θα δοκίμαζα να βάλω πάλι 3 Uaru amphiacanthoides και ίσως 5 Mesonauta spp., Heros και Hypselecara. spp., και ίσως μερικά μεγάλα hatchetfishes όπως ένα κοπάδι από Thoracocharax ή Gasteropelecus spp.
Αν θέλετε να βάλετε γατόψαρα, διαλέξτε από αυτά που έχω ήδη αναφέρει, αλλά εγώ προτείνω μεγάλες λορικαριίδες και ποτέ Hypostomus spp.
Κι αυτό το βιοτοπικό ενυδρείο χρειάζεται ένα δυνατό φίλτρο με τύρφη την οποία θα αλλάζετε κάθε μήνα, αλλά βεβαιωθείτε πως η ροή δεν είναι ποτέ μεγάλη. Επίσης, προτείνω πάλι κάποιο κρεμαστό φωτιστικό με λάμπες ατμών υδραργύρου (Hydrargyrum Quartz Iodide – HQI lamps).
Βιότοπος Symphysodon haraldi
Ομοίως με πριν, μη βάλετε λιγότερα από 5 ή 6 ψάρια και υπολογίστε 50 λίτρα νερού για κάθε ενήλικο ψάρι. Χρησιμοποιείστε λεπτόκοκκη λευκή ή μπεζ άμμο. Αν θέλετε να προσθέσετε πέτρες, χρησιμοποιείστε μόνο μερικές λευκές στρογγυλές για τη μια γωνιά του ενυδρείου.
Χρησιμοποιείστε καλά μουλιασμένα κομμάτια ξύλων driftwood και αν δε βρείτε μεγάλα κομμάτια, προσθέστε επιπλέοντα φυτά σαν και αυτά που βρίσκονται στο φυσικό τους περιβάλλον. Αν θέλετε να τοποθετήσετε υδρόβια φυτά, βάλτε μερικά στο πίσω μέρος του ενυδρείου, όπως Echinodorus bleherae, ή μεγάλα Cyperus helferi. Μπορείτε να προσθέσετε επίσης ένα πολύ μεγάλο ή δύο νούφαρα της οικογένειας Nymphaea.
Για σκίαση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε επιπλέοντα φυτά αν δεν μπορείτε να βρείτε Nymphaea και τοποθετήστε το ενυδρείο σε θέση όπως και στα άλλα είδη Δίσκων.
Οι Καφέ και οι Μπλε Δίσκοι δεν είναι τόσο ευαίσθητα ψάρια όπως τα άλλα δύο είδη. Παρόλα αυτά, καλό είναι να αποφεύγετε να τα στρεσάρετε ειδικά τις πρώτες εβδομάδες εγκλιματισμού τους στο ενυδρείο.
Για συγκάτοικους προτείνω τουλάχιστον 3 Geophagus spp. ή Satanoperca spp. και μερικά 4 ή 5 μεγάλα Pterophyllum scalare. Ψάρια της οικογένειας Mesonauta θα βοηθήσουν να καλύψετε την πάνω περιοχή του ενυδρείου. Οπωσδήποτε δοκιμάστε να βάλετε 3 Heros spp., και 2 Hypselecara καθώς και τα Biotodoma cupido είναι πολύ όμορφα.
Προσπαθήστε να βρείτε και να βάλετε 3 ή 4 Leporinus fasciatus και Boulengerella spp. όπως Boulengerella maculata. Επίσης, επιλέξτε γατόψαρα όπως προανέφερα χωρίς όμως να προκαλέσετε υπερβολική ιχθυοφόρτιση. Ένα δυνατό φίλτρο με τύρφη είναι κι εδώ απαραίτητο, αλλά βεβαιωθείτε πως η ροή του δεν είναι ποτέ μεγάλη. Προτείνω πάλι κάποιο κρεμαστό φωτιστικό με λάμπες ατμών υδραργύρου (Hydrargyrum Quartz Iodide – HQI lamps).
Το άρθρο αυτό εκδόθηκε για πρώτη φορά στα τεύχη Νοεμβρίου/Δεκεμβρίου 2009 του περιοδικού Practical Fishkeeping. Η μετάφραση και δημοσίευσή του στο www.istellas.gr έγινε με την έγγραφη άδεια του συγγραφέα Heiko Bleher. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή και μετάδοση, όλου ή εν μέρει, ή και περιληπτικά, κατά παράφραση ή διασκευή του παρόντος άρθρου καθώς και του φωτογραφικού υλικού που περιέχει, με οποιονδήποτε τρόπο (μηχανικό, ηλεκτρονικό κ.α.) χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του συγγραφέα. Ισχύει ο νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας και δικαιωμάτων του συγγραφέα. Οι παραβάτες διώκονται ποινικά. (Ν. 2121/93)
This article was first published in the November/December 2009 issue of Practical Fishkeeping magazine. The translation and publication at this site (www.istellas.gr) has taken place after the written permission of the writer Heiko Bleher. It may not be reproduced without the written permission of the writer.
Hi all! This is a good site.