Υπολογιστής DIY λιπασμάτων για φυτεμένο ενυδρείο

Η χρήση DIY λιπασμάτων σε ένα ενυδρείο είναι γνωστό πως είναι η φθηνότερη λύση για ένα μεγάλο φυτεμένο ενυδρείο. Πρέπει όμως να έχουμε κάποιες γνώσεις χημείας ή βοήθεια από κάποιο εργαλείο υπολογισμού προκειμένου να παράγουμε τις σωστές ποσότητες που θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε. Για να μπορέσουμε να παράγουμε και να χρησιμοποιήσουμε κάποιο διάλυμα με ασφάλεια για τα ψάρια μας και τους οργανισμούς του ενυδρείου μας έφτιαξα το παρακάτω calculator που θα μας βοηθήσει στην κατασκευή των λιπασμάτων αυτών.

Για να μπορέσουμε να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα το παρακάτω calculator χρειάζεται κάποιες παραμέτρους για να λειτουργήσει σωστά. Αυτές είναι: ο συνολικός όγκος νερού του ενυδρείου μας, ο όγκος του νερού στον οποίο θα διαλύσουμε τις χημικές ενώσεις μας (διαλύτης), καθώς και τα γραμμάρια της κάθε ένωσης που θα διαλύσουμε στο διαλύτη. Σαν αποτέλεσμα το calculator θα μας δώσει τις τιμές (σε ppm) των στοιχείων που θα αυξηθούν με την προσθήκη 1ml από το διάλυμα λιπάσματος που φτιάξαμε στον όγκο του νερού του ενυδρείου μας. 

Κατά την παρασκευή του διαλύματος καλό είναι το νερό να είναι καθαρό (από Αντίστροφη Όσμωση) ώστε να μην περιέχει άλλες προσμίξεις. Επίσης, καλό είναι να διαλύουμε τις ενώσεις μας σε ελαφρώς ζεστό νερό, προκειμένου να διαλύονται ευκολότερα. Αν χρησιμοποιήσουμε για παράδειγμα ένα μπουκάλι 1lt θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας πως προκειμένου να φτιάξουμε 800ml διαλύματος, θα πρέπει να βάλουμε πρώτα περίπου 500ml νερό, την ποσότητα της χημικής ένωσης που θέλουμε να διαλύσουμε στα 800ml νερού, να κουνήσουμε καλά ώστε να διαλυθεί η χημική ουσία και στο τέλος να συμπληρώσουμε τα υπόλοιπα 300ml νερού. Αυτό πρέπει να γίνει με τον παραπάνω τρόπο γιατί αν βάλουμε σε ένα μπουκάλι 1lt κατευθείαν τα 800ml νερού και μετά προσθέσουμε τη χημική ένωση, τότε δεν θα έχουμε χώρο στο μπουκάλι να ανακατέψουμε και να διαλύσουμε την ένωση. Προσοχή χρειάζεται να δώσουμε στο σημείο κορεσμού του διαλύματος που θα φτιάξουμε, όπου αν το υπερβούμε τότε δεν θα έχουμε πλήρη διάλυση της ένωσης, αλλά θα μείνουν κομμάτια σε μορφή ιζήματος στον πάτο του διαλύματος όσο κι αν κουνήσουμε/ανακατέψουμε το διάλυμα. 

Θα παραθέσω ένα παράδειγμα για το πως υπολογίζουμε την ποσότητα της χημικής ένωσης που θα διαλύσουμε στο νερό, ώστε να φτιάξουμε το επιθυμητό διάλυμα. Έστω πως έχουμε ενυδρείο με 500lt καθαρό όγκο νερού. Έχουμε παρατηρήσει/μετρήσει πως η ημερήσια κατανάλωση του ενυδρείου σε νιτρικά είναι 1ppm. Θέλουμε να φτιάξουμε οπότε ένα διάλυμα ούτε πολύ πυκνό, αλλά ούτε και πολύ αραιό, ώστε να προσθέτουμε σε καθημερινή βάση 1ppm νιτρικά που είναι και η κατανάλωση του ενυδρείου μας. Βάζουμε στο παρακάτω calculator τον όγκο του νερού του ενυδρείου μας (500lt), λέμε πως θα φτιάξουμε ένα διάλυμα 500ml και αυξάνουμε σταδιακά το νούμερο των γραμμαρίων της χημικής ένωσης που θα προσθέσουμε, προσέχοντας πάντα να μην φτάσουμε το σημείο κορεσμού του διαλύματος. Στη περίπτωσή μας για να αυξήσουμε τα νιτρικά, θα πρέπει να προσθέσουμε KNO₃ το οποίο έχει σημείο κορεσμού τα 85gr/100ml, δηλαδή 425gr στα 500ml διαλύματος που θα φτιάξουμε. Αν προσθέσουμε 51gr KNO₃ στο διάλυμά μας θα δούμε πως για κάθε 1ml διαλύματος θα αυξάνονται τα νιτρικά στο ενυδρείο μας κατά 0.125ppm. Άρα για την αναπλήρωση 1ppm θα χρειαζόμαστε να προσθέτουμε 8ml από το διάλυμα που φτιάξαμε σε καθημερινή βάση στο νερό του ενυδρείου. Αν το διάλυμα μάς φαίνεται πολύ αραιό μπορούμε να αυξήσουμε τη διάλυση στο διάλυμά μας, π.χ. να προσθέσουμε 204gr KNO₃, το οποίο θα μας δώσει 0.5ppm αύξηση KNO₃ ανά 1ml, άρα θα χρειαστούμε μόνο 2ml ημερησίως για τις ανάγκες του ενυδρείου μας. Ποια από τις δύο συγκεντρώσεις θα χρησιμοποιήσουμε είναι καθαρά στη δική μας κρίση. Πάντως, όσο πιο πυκνό είναι το διάλυμα τόσο μεγαλύτερη προσοχή χρειάζεται ώστε σε περίπτωση λάθους υπολογισμού μας να μην έχουμε τεράστια υπερδοσολογία στο ενυδρείο μας και αυτό επιβαρύνει την ισορροπία του.

Επίσης, επειδή μου προέκυψε η ανάγκη όταν προσθέτω ασβέστιο και μαγνήσιο στο ενυδρείο μου, να μπορώ να υπολογίζω εύκολα τη μεταβολή της γενικής σκληρότητας, πρόσθεσα στο παρακάτω calculator και τη μετατροπή αυτή. Μπορείτε να δώσετε την ποσότητα σε ppm του ασβεστίου και του μαγνησίου που θα προσθέσετε και το calculator θα σας υπολογίσει πόσο θα αυξηθεί η γενική σκληρότητα στο νερό του ενυδρείου σας σε γερμανικούς βαθμούς dH. 

Ένα από τα βασικά συστατικά που χρειάζεται κανείς να αγοράσει προκειμένου να φτιάξει τα δικά του DIY λιπάσματα για το ενυδρείο του είναι μια καλή ζυγαριά ακριβείας (στο ebay θα βρείτε πάρα πολλές σε πολύ καλές τιμές) καθώς και κάποια βασικά χημικά συστατικά τα οποία θα πρέπει να τα προμηθευτεί από αξιόπιστο μαγαζί. Λέγοντας αξιόπιστο εννοώ μαγαζί που να πουλάει χημικά με μεγάλη καθαρότητα ώστε να ξέρουμε ακριβώς τι χρησιμοποιούμε και να μην έχουμε δυσάρεστες εκπλήξεις από τυχόν προσμίξεις σε “βρώμικα” χημικά που αγοράζουμε. Εγώ στα χρόνια που είχα φυτεμένο ενυδρείο είχα βρει στην ελληνική αγορά Ένυδρο Θεϊκό Μαγνήσιο που το χρησιμοποιούσα για αύξηση του μαγνησίου, Μονόξινο Φωσφορικό Κάλιο πρωτίστως για αύξηση των φωσφορικών παράλληλα με την προσθήκη καλίου, Θεϊκό Κάλιο για την προσθήκη καλίου, Νιτρικό Κάλιο πρωτίστως για αύξηση των νιτρικών παράλληλα με την προσθήκη καλίου και Χλωριούχο Ασβέστιο για την αύξηση ασβεστίου. Με την παρατήρησή μου διαπίστωσα πως καλό είναι να μην προσθέτουμε παράλληλα με το Ένυδρο Θεϊκό Μαγνήσιο και Χλωριούχο Ασβέστιο γιατί μπορεί να σχηματίσουν ίζημα αν πάμε να τα παρασκευάσουμε είτε στο ίδιο διάλυμα, είτε τα ρίξουμε σε μεγάλες ποσότητες στο νερό του ενυδρείου συγχρόνως. Ένα από τα καταστήματα που αγόραζα τις ενώσεις μου ήταν το κατάστημα “Μανης Δ. Άρης” στην Αθήνα. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε στην ιστοσελίδα μου σχετικά με τα καταστήματα. 

Στον παρακάτω πίνακα παραθέτω τα Μοριακά Βάρη των στοιχείων/ενώσεων, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί για να γίνουν οι υπολογισμοί. Να αναφέρω πως πάντα χρειάζεται προσοχή στην κατασκευή DIY λιπασμάτων και θα πρέπει να γίνονται τακτικά μετρήσεις στο νερό του ενυδρείου για να διαπιστώνουμε την ορθότητα των χημικών διαλυμάτων που έχουμε παρασκευάσει. Αν διαπιστώσετε τυχόν λάθη στους υπολογισμούς του calculator παρακαλώ μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου μέσω email για να ξαναελεγχθούν οι υπολογισμοί.